Brexit Party grote winnaar in Verenigd Koninkrijk, traditionele partijen afgestraft
De nieuwe EU-kritische Brexit Party wordt de duidelijke winnaar van de Europese verkiezingen in het Verenigd Koninkrijk. Met bijna drie kwart van de kiesdistricten geteld, is de partij van Nigel Farage op weg naar een score van 31,7 procent. De twee traditionele partijen, Labour en de Conservatives, krijgen rake klappen. De nog niet gerealiseerde Britse uittrede uit de Europese Unie stond centraal in de verkiezingsstrijd.
De stemming lijkt nogmaals de grote verdeeldheid binnen het Verenigd Koninkrijk over de aangekondigde brexit aan te tonen. Want ook de pro-Europese LibDems doen het erg goed. Met 20,5 procent van de stemmen, komen zij uit op de tweede plaats.
De twee traditionele partijen worden afgestraft. Labour moet het met 13,6 procent stellen. De Tories van de afscheidnemende eerste minister Theresa May halen slechts 9,2 procent, en moeten zelfs nog de groenen (12 procent) laten voorgaan.
Partijleiders verliezen in eigen districten
Tekenend voor het slechte resultaat van Labour en van de Conservative Party, is dat de beide partijleiders er niet in slaagden om in eigen kiesomschrijving de meeste stemmen binnen te halen. BBC News vermeldt dat Labour in Islington, het district van Jeremy Corbyn, de LibDems heeft moeten laten voorgaan. In Windsor & Maidenhead, het district van Theresa May, worden de Tories pas derde, na de Brexit Party en LibDems.De Europese verkiezingen in het Verenigd Koninkrijk vonden donderdag plaats, één dag voordat Theresa May aankondigde dat ze zou opstappen als partijleider en eerste minister.
Lees hier meer over de stembusgang in het Verenigd Koninkrijk.
Welke coalities zijn mogelijk?
Stilaan wordt duidelijk welke coalities er mathematisch mogelijk zijn. In dit artikel kan je zelf je eigen coalitie samenstellen.
"Hoop dat de koning zijn doos dafalgan forte uit kast heeft gehaald"
N-VA-voorzitter Bart De Wever hoopt "dat de Koning zijn doos dafalgan forte al uit de kast heeft gehaald". Volgens De Wever kondigt de federale regeringsvorming zich bijzonder moeilijk aan.
Ook Jan Jambon zegt dat de spreidstand tussen Vlaanderen en Wallonië alsmaar groter wordt. Op de vraag of hij nog steeds kandidaat-premier is voor de federale regering, antwoordde hij diplomatisch: "Als blijkt dat we de grootste partij zijn, willen we onze verantwoordelijkheid nemen".
"De kaarten liggen heel moeilijk: Wallonië heeft zeer links gekozen, Vlaanderen heeft een rechts signaal gegeven", aldus Jambon. "Die spreidstand tussen beide wordt alsmaar groter."
Over de grote verkiezingsoverwinning van Vlaams Belang wist Jambon te zeggen dat hij tijdens de kiescampagne gemerkt heeft dat er veel boosheid was bij de mensen: "Mensen die de vorige keer voor ons gestemd hebben en die veel van ons verwacht hadden, vinden dat we de verwachtingen niet ingelost hebben."
Wat het cordon sanitaire betreft, waar Jambon naar eigen zeggen nooit een grote minnaar van geweest is, vindt de voormalige minister van Binnenlandse Zaken dat het nog te vroeg is om daarover een oordeel te vellen: "Ik ben nooit een grote fan geweest van hun taalgebruik, het zal sowieso moeilijk worden", zei hij daarop.
Groen grootste partij in Gent
In kieskanton Gent wordt Groen de grootste partij. Dat blijkt uit de eerste zeer voorlopige resultaten, na de telling van 6 van de 91 bureaus. Groen wint 4,64 procentpunt tot 21,04 procent. Open Vld staat op plaats twee met 20 procent (+3,20 procentpunt), N-VA op de derde plaats met 17 procent (-4,81 procentpunt),
Vlaams Belang is de grootste groeier, en behaalt 11,36 procent (+6 procentpunt). Sp.a verliest 8 procent en haalt nog 11,81 procent. CD&V haalt nog 7,95 procent (-5 procentpunt), PVDA stijgt tot 9 procent (+4,24 procentpunt).
Rutten: "Nooit met VB samenwerken"
"We zullen nooit met het Vlaams Belang samenwerken." Dat zegt Open Vld-voorzitter Gwendolyn Rutten in haar toespraak voor de liberale militanten. "Onze waarden staan haaks op elkaar."
"Misschien wel onze belangrijkste taak is mensen stap voor stap opnieuw laten geloven in de politiek, vanuit de liberale waarden die we verdedigen. We zijn en blijven een partij die gelooft in optimisme, in hoop en in samenwerking.”
De Wever: "Ben nooit fan geweest van cordon"
N-VA-voorzitter Bart De Wever zegt dat hij alle partijen zal uitnodigen, in volgorde van grootte, voor de vorming van een Vlaamse regering. Dus ook Vlaams Belang:"Het is niet het moment om deuren open of dicht te doen. De kiezer heeft gesproken, en die verdient respect. Zeker niet na deze uitslag."
“N-VA heeft het cordon nooit onderschreven”, verklaarde De Wever ook. “Maar we zijn niet voor alle standpunten van de partij, de stijl en sommige figuren die het wel “erg bruin hebben gebakken”. De Wever wil dan ook luisteren naar voorzitter Tom Van Grieken en "vragen hoe hij zijn partij ziet evolueren".
Federaal zegt De Wever dat "de kaarten bijzonder moeilijk liggen".
De Wever noemt de scores van zijn eigen partij, die flink wat zetels heeft verloren, "een dreun".
Beke: "De uitslag noopt tot bescheidenheid"
"Niemand anders dan Hilde Crevits heeft belichaamd wat wij als christendemocraten zijn", zegt CD&V-voorzitter Wouter Beke. "De uitslag noopt tot bescheidenheid. Maar we zullen onze overwinning opnemen."
Crevits zelf bedankt de militanten van CD&V. "Ik heb een vibe gevoeld die de voorbije weken anders dan vele jaren ervoor. Daar hebben jullie voor gezorgd. De voorlopige uitslagen zijn voor CD&V niet zo goed, maar ze worden wel beter. Maar de uitslagen worden beter. Maar weet dat de kiezer altijd gelijk heeft. (...) Maar dit moeten we blijven bewaren: de stijl waarin we de laatste weken campagne hebben gevoerd. Ik zal niet meewerken aan gesprekken over hoe we ons hand nog verder blokkeren. Ik hoop dat alle positieve krachten de handen in elkaar zullen slaan."
De Wever: "Wij hebben verloren, maar we blijven de grootste"
N-VA-voorzitter Bart De Wever geeft zijn reactie op de uitslagen van zijn partij.
"We hebben deze verkiezingen verloren, maar we blijven de grootste partij, met kop en schouders. Er zijn veel verliezers, dus is er ook een grote winnaar: ik wil het Vlaams Belang feliciteren met zijn overwinning. In een democratie heeft de kiezer altijd gelijk. Vlaanderen kiest rechts en centrumrechts, en Vlaams-nationaal, duidelijker dan ooit tevoren."
De Wever zegt dat hij alle Vlaamse partijen wil uitnodigen voor gesprekken voor het vormen van een Vlaamse regering. "Voor het federale niveau wachten wij het initiatief van de koning af. Maar laat één ding duidelijk zijn: er kan nooit een regering komen zonder meerderheid in Vlaanderen. Dat zullen wij nooit toestaan."
Stad Antwerpen volledig geteld
De stad Antwerpen is volledig geteld ondertussen: N-VA blijft Vlaams de grootste partij met 29 procent, na licht verlies (-2,9 procent). Groen is de tweede partij in de stad met 17,7 procent (+3,4), Vlaams Belang de derde (13,9 procent, +6,2).
PVDA wordt de vierde partij (11,7 procent, +3,8), sp.a krijgt een oplawaai van 6,8 procentpunt en eindigt onder de tien procent. Open Vld wint licht tot 8,9 procent en CD&V is de laatste partij met amper 5,4 procent (-6,1).
Federaal haalt N-VA 28,3 procent (-5,8), Groen 17 (+3,1), Vlaams Belang 14,1 (+6,5), PVDA 12,9 (+3,9), sp.a 10,2 (-6,4), Open Vld 8,3 (-0,6) en CD&V 5,3 (-3,2).
Rutten wil cordon niet doorbreken
Open Vld-voorzitster Gwendolyn Rutten sluit zich aan bij de liberale burgemeester van Gent, Mathias De Clercq. "Besturen met Vlaams Belang: gisteren niet, vandaag niet, morgen niet. Nooit", zei hij. "Zo is dat", sluit Rutten zich daarbij aan.
Vlaams Belang piekt, behalve in Vlaams-Brabant
Opvallend in de euforie bij Vlaams Belang: de partij is tot nu toe in elke kieskring minstens de tweede partij, behalve in Vlaams-Brabant, waar onafhankelijk kandidaat Dries Van Langenhove de lijsttrekker is.
De partij blijft er in de strijd met N-VA-kopman Theo Francken, Open Vld-lijsttrekker Maggie De Block en CD&V-minister Koen Geens steken op de vijfde plek met 12,2 procent. De partij moet er Groen laten voorgaan op de vierde plaats.
In de kieskring West-Vlaanderen is Vlaams Belang voorlopig de grootste partij, zowel Vlaams als federaal. In Oost-Vlaanderen, Antwerpen en Limburg is de partij de tweede grootste.
"Gaat wil bevolking moeten respecteren"
"Men gaat de wil van de bevolking moeten respecteren", zegt Tom Van Grieken in een eerste interview met VTM Nieuws. "Ik wil met elke partij aan tafel zitten die een mooier Vlaanderen wil. De campagne kan hard zijn, maar nu moeten we volwassen zijn en een gesprek aangaan."
Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken steekt de hand uit naar andere partijen
Tom Van Grieken geeft zijn overwinningsspeech terwijl het publiek in Londerzeel "Eigen volk eerst" en zijn naam scandeert.
Van Grieken zegt dat hij "van enkele partijen" al felicitaties heeft gekregen. "We hebben vijftien jaar gewacht op een overwinning, vandaag gaan we stevig vieren."
"Eerst werden we genegeerd, dan uitgelachen, dan bestreden en dan wonnen we. En hoe dat we gewonnen hebben!", steekt Van Grieken als eerste partijvoorzitter van wal.
"Volgens de politieke elite ging de campagne over wie er premier en minister-president werd", gaat hij verder. "Hoe arrogant kan je zijn. Deze verkiezingen gingen over één ding: onze mensen. En die moeten op de eerste plaats staan. (...) Wij gaan niet doen wat anderen bij ons deden. Ik roep iedereen op om groots te zijn in onze mooi overwinning. Vandaag heeft de kiezer gesproken, duidelijk gesproken. Vandaag is geen zwarte zondag, maar een zondag van hoop. Laat vandaag de dag zijn dat het gedaan is dat er twee soorten mensen zijn. In een democratie telt elke stem. Wij reiken de hand naar een ieder die een beter Vlaanderen wil. Wij zullen onze verantwoordelijkheid opnemen.
Bekijk hier de tendens per provincie
In alle Vlaamse provincies komen de uitslagen stilaan in hun plooi te liggen.
West-Vlaanderen: Geen ‘Hilde Crevits’-effect, Vlaams Belang maakt sprong vooruit
Oost-Vlaanderen: Vlaams Belang tweede grootste partij na N-VA
Limburg: Vlaams Belang wint fors, maar N-VA blijft grootste
Vlaams-Brabant: Groen en Vlaams Belang sterkste stijgers
Antwerpen: N-VA blijft de grootste, forse winst voor Vlaams Belang
Gent en Antwerpen
In het kanton Antwerpen is ondertussen meer dan 60 procent van de stemmen geteld. Opvallend zijn de erg lage scores van de drie traditionele partijen van christendemocraten, socialisten en liberalen. Sp.a verliest voorlopig 6,5 procent en behoudt nog 10 procent. Open Vld zakt net geen half procent tot 8,4 procent. CD&V zakt helemaal weg tot amper 5,5 procent en nadert de kiesdrempel.
Ook N-VA verliest van zijn pluimen en houdt nog 28,7 procent over.
Drie partijen winnen in Antwerpen: Groen, dat de tweede partij is met 16,5 procent (winst van 2,7 procentpunt), Vlaams Belang met 13,9 procent, bijna een verdubbeling, en PVDA, dat 13,1 procent haalt (+4,2 procent).
In Gent is nog maar 1 stembureau geteld, voorlopig vechten N-VA en Open Vld, dat er de burgemeester levert, om de grootste. Vlaams Belang is voorlopig derde partij met forse winst, Groen blijft status-quo en sp.a halveert bijna. Maar het gaat dus om zeer voorlopige uitslagen.
Dewinter als held onthaald in Londerzeel
Op de Vlaams Belang-bijeenkomst in Londerzeel arriveren de eerste kopstukken. Antwerps lijsttrekker voor het Vlaams Parlement Filip Dewinter werd met vlaggen en gejuich onthaald.
In Londerzeel hangt een feestelijke sfeer na de opvallend sterke resultaten van Vlaams Belang. Rond 18.30 uur kwamen de eerste grote namen van de partij aan, onder hen Filip Dewinter, Gerolf Annemans en Anke Van Dermeersch. Voorzitter Tom Van Grieken laat nog op zich wachten.
Dewinter werd onder luid gejuich onthaald. In een eerste reactie gaf hij aan dat het nu aan de jonge garde van de partij is. Hij riep andere partijen ook op om het cordon sanitaire te doorbreken.
"Dit is geen zwarte maar een witte zondag. De kiezer heeft gesproken, luister er nu eens naar." Dat waren de eerste woorden van Dewinter bij VTM nadat steeds duidelijker wordt dat zijn partij de grote winnaar van de verkiezingen wordt in Vlaanderen.
Op de vraag of er nu al sprake kan zijn van het openbreken van het cordon sanitaire, zoals onder meer Luk Van Biesen (Open Vld) als mogelijkheid bepleitte, antwoordde Dewinter dat het nog te vroeg is om daar uitspraken over te doen: "Onze voorzitter Tom Van Grieken zal dat doen maar ik reken op een coalitie van moedige mensen bij andere partijen om het cordon open te breken."
"De andere partijen hebben vandaag zwarte sneeuw gezien. De jongere generatie van onze partij heeft het na de nederlaag vijf jaar geleden goed gedaan, ik heb daar geen problemen mee", aldus Dewinter. "Het is nu aan onze voorzitter Tom Van Grieken om gesprekken te voeren, een breekpuntennota naar voren te schuiven, enzovoort."
Zweedse coalitie niet meer mogelijk
De voorlopige zetelverdeling (met langs Franstalige kant zeer voorlopige resultaten) tonen aan dat de huidige Zweedse coalitie absoluut onmogelijk wordt, ook met het cdH erbij. Die zes partijen (N-VA, MR, CD&V, Open Vld en cdH) zouden samen slechts 73 zetels halen.
Een klassieke tripartite van christendemocraten, socialisten en liberalen haalt evenmin een meerderheid, met als centrumlinks (christendemocraten, socialisten en groenen).
U kan hier zelf uw coalitie vormen volgens de meest recente uitslag:
Hintte De Wever vanmiddag al op einde cordon?
Kan de N-VA in een regering stappen met de socialisten, zoals in het Antwerpse stadsbestuur? N-VA-voorzitter Bart De Wever ontkende vanmiddag dat zijn partij voorakkoorden heeft gesloten en zei dat zijn “enige echte veto dat reëel is” gaat over een federale regering met de PS en Ecolo. Vlaams Belang vernoemde hij niet.
Open Vld-politicus twijfelt over cordon
Luk Van Biesen (Open Vld) stelt het cordon sanitaire in vraag. "Kijken of in deze tijd nog realiseerbaar en nuttig is", zegt hij op VRT. Filip Dewinter reageert verheugd bij VTM Nieuws. "Dit is een witte zondag, waarbij de anderen zwarte sneeuw zien."
Volgens Van Biesen is het "niet verkeerd" om te praten met Vlaams Belang. Hij lijkt het cordon sanitaire tegen het Vlaams Belang in de vuilnisbak te willen gooien. "De kunstmatige constructies rond partijen uit het verleden bestaan alleen ter rechterzijde. Men kan geen kiezers negeren", aldus Van Biesen. Persoonlijk zou Van Biesen zelf wel geen coalitie aangaan met de partij.
Eerder op de dag had ook Eddy De Block (Open Vld), de broer van Maggie De Block, een gelijkaardig signaal laten optekenen. "Er is maar één manier om de opkomst van Vlaams Belang een halt toe te roepen en dat is door de partij mee te laten regeren", zo zei hij op Radio 2. De ex-burgemeester van Merchtem beseft dat niet iedereen hem hierin zal volgen. "Het is mijn persoonlijke visie en ik weet dat niet iedereen binnen mijn partij die in dank zal afnemen. Maar gezien mijn onafhankelijkheid durf ik die wel uit te spreken."
Vlaams Belang-fractieleider Chris Janssens zegt dat de N-VA moet kiezen. "-VA moet een beslissing nemen. Blijven ze prullen in de marge met andere partijen of kiest men voor een rechtse bondgenoot."
Dat Vlaams Belang het zo goed doet, doet bij Janssens "deugd aan hart en ogen". "Dit is de overwinning voor de mensen die trouw zijn gebleven aan het Vlaams Belang en trouw aan het team van Tom Van Grieken." Volgens Janssens heeft de kiezer de "duidelijkheid" van Vlaams Belang beloond.
"De politieke elite moet de ogen openen en luisteren naar de mensen, ook tussen twee verkiezingen door. Dat zijn wij met Vlaams Belang blijven doen. Wij zijn een partij van het volk", aldus Janssens.
Hij vindt dat N-VA voor een rechtse coalitie moet durven kiezen. Dat N-VA-voorzitter Bart De Wever dat tijdens de campagne verschillende keren heeft uitgesloten, is volgens Janssens van geen tel. "Ik heb De Wever bij de gemeenteraadsverkiezingen ook horen zeggen dat hij nooit met de socialisten zou besturen en de dag na de verkiezingen maakt hij een coalitie met links", aldus Janssens.
Sp.a zakt onder 8 procent in Antwerpen, voelt adem PVDA in de nek
Een opvallend voorlopig resultaat in de provincie Antwerpen, dat de grootste is: sp.a haalt er federaal nog amper 7,8 procent. De partij zakt zo 3,8 procentpunt en voelt zelfs de adem van de PVDA in de nek, dat 7,4 procent haalt. Vlaams scoort sp.a zelfs nog lager: 7,6 procent. N-VA blijft op beide niveaus de grootste, maar de partij van Bart De Wever moet wel verlies incasseren. Vlaams Belang wordt zowel federaal als Vlaams de tweede partij.
Het moet wel gezegd dat er nog geen enkele uitslag uit de stad Antwerpen, de grootste van de kieskring, binnen is.