Vlaams N-VA-minister Ben Weyts, die zelf aanwezig was op Aalst Carnaval, vindt de reactie van Wilmès overtrokken. “Dit is echt een groteske overdrijving. Je kapittelt geen heel feest en een hele stad op basis van enkele deelnemers”, zegt hij. “Wilmès laat uitschijnen dat heel Aalst carnaval vol antisemieten loopt. Terwijl 99,9 procent van de carnavalisten geen enkele referentie heeft gemaakt op joodse thema’s. Je verwacht toch van de premier dat die in eerste instantie haar inwoners en tradities verdedigt? Niet voor het eerst lijkt Wilmès niet te snappen wat er in Vlaanderen leeft.”

Aalsters burgemeester Christoph D'Haese (N-VA) reageerde in VTM Nieuws kort op de kritiek rond de Joodse karikaturen. Hij noemt de reactie van premier Wilmès "wereldvreemd". 

"Ik begrijp wel de fijngevoeligheid die er is en men moet altijd respect hebben voor het verleden. Ik heb carnavalisten ook gesensibiliseerd om zeker niet te kwetsen om te kwetsen. Ik kan begrijpen dat bepaalde beelden kunnen kwetsen, maar het gaat om het feit dat dat niet de bedoeling is. Je moet alles in de context plaatsen."

Er werden geen groepen uit de stoet gehaald, meldt D'Haese, maar wel werden de gegevens van bepaalde personen genoteerd. "Er is nog geen enkele klacht binnengekomen, maar voor het geval er nog een klacht zou komen, is de identiteit van personen met gevoelige attributen wel geregistreerd. "

"Dit is hoogmis van de vrije meningsuiting", besluit de burgemeester. "Het is een gevaarlijk hellend vlak als we gaan bepalen waarmee kan gelachen worden en wat niet. Dat kan eigenlijk niet."

Verder was er tijdens het carnavalsfeest één incident met geweld waarbij de politie moest tussenkomen. Een agressieve man in een herberg zou hebben uitgehaald met een mes, maar werd overmeesterd door de politie. De man werd aangehouden. Het incident was niet terreur-gerelateerd, voegt de burgemeester eraan toe. 

Het Forum der Joodse Organisaties, een koepelorganisatie van de Joodse gemeenschap in ons land, betreurt dat er tijdens de carnavalsstoet in Aalst opnieuw Joodse karikaturen zijn gebruikt. "Ze zijn nog pijnlijker dan vorig jaar", stelt FJO-woordvoerder Hans Knoop. "Toen konden we nog denken dat het misschien niet de bedoeling was om te beledigen, maar nu doet men er nog een schepje bovenop, dat tart werkelijk alle verbeelding."

Het FJO heeft volgens Knoop de beelden van zondagmiddag "erg aandachtig bekeken" en is er niet over te spreken. "Het is schokkend dat in een beschaafd land als het onze, nota bene het hart van Europa, een festijn zo ontaardt", stelt hij. "Aalst komt voor de hele wereld te kijk te staan als een antisemitisch nest. Ik zeg niet dat het dat ook effectief is, maar wie in het buitenland deze beelden ziet, zal niet anders kunnen dan dat te concluderen."

Knoop ziet in de karikaturen gelijkenissen met de beelden die tijdens de jaren 1930 in Duitsland werden gehanteerd. "Net als toen worden Joden vergeleken met insecten, nadat dat vorig jaar ook al gebeurde met ratten of muizen", zegt hij, verwijzend naar de kostuums van de carnavalsgroep De Kalisjekloesjers die zich als Joodse mieren had verkleed. De groep had een 'klaugmier' bij, naar de Aalsterse uitspraak van 'klaagmuur', en verkleedde zich daarom als het insect. 

 "Bovendien stelt men dat de Joodse gemeenschap Aalst Carnaval 'vogelvrij' heeft verklaard, zoals de Joden ook in nazi-Duitsland vogelvrij waren. Het getuigt van een enorme brutaliteit om die term nu te gebruiken."

Het Forum is wel positief gestemd door de "talloze afkeurende reacties uit binnen- en buitenland", aldus nog Knoop. "Er is enorm veel begrip", stelt hij. "De oplossing zal ook vanuit de hele samenleving moeten komen, niet vanuit de Joodse gemeenschap. Antisemitisme is geen zaak van de Joodse gemeenschap alleen: de Joodse gemeenschap lijdt eronder, maar de hele samenleving lijdt eraan." 

Michael Freilich, N-VA-Kamerlid en voormalig hoofdredacteur bij het blad Joods Actueel, is tevreden dat de grotere carnavalsgroepen niet te controversieel uit de hoek kwamen, maar vindt het jammer dat er internationale kritiek komt door enkele carnavalisten die "ver over de schreef" gingen. 

"Over het algemeen lijkt de oproep van de burgemeester om niet nodeloos te kwetsen relatief goed te zijn opgevolgd. Vooral bij de vaste groepen en de praalwagens zag ik weinig aanstootgevends. Joden afbeelden op zich is nooit een probleem geweest, wel de antisemitische associaties via stereotyperingen met ongedierte en geld", klinkt het.

"Maar spijtig genoeg waren er wel een aantal losse groepen die ver over de schreef van de goede smaak gingen, en dat betreur ik ten zeerste. Op zich kan je dat ook moeilijk vermijden als je weet dat Aalst Carnaval 100.000 bezoekers trekt. Zowel Bart De Wever als Jan Jambon hebben herhaaldelijk gezegd dat je dit onmogelijk uitgelegd krijgt aan de rest van de wereld.

Voorafgaande censuur past niet in onze democratie, maar het is hoedanook spijtig dat door het ongepast gedrag van een handvol mensen men wereldwijd focust op deze negatieve uitwassen. De beste manier om dat in de toekomst te vermijden is om bepaalde taferelen met zoveel mogelijk stemmen eensgezind te durven benoemen.

Ik roep mijn collega Christoph D’Haese dan ook op om zich bij deze oproep aan te sluiten en ben hem dankbaar voor zijn oproep van de voorbije dagen aan de carnavalisten om niet nodeloos te kwetsen.

Ik herhaal, carnaval gaat om lachen, verbroederen en plezier maken niet om mensen of bevolkingsgroepen te kleineren en nodeloos pijn te doen."

In een vlammend persbericht reageert premier Sophie Wilmès op de Aalsterse carnavalstoet: "De federale regering is gevoelig voor de reacties op bepaalde praalwagens en carnavalskostuums van de editie 2020 van Aalst Carnaval. Het is niet de eerste keer deze praktijken kritiek krijgen omwille voornamelijk van de karikaturen van de Joodse gemeenschap. Hoewel Aalst Carnaval veel méér is dan dat, doen deze feiten toch afbreuk aan onze waarden en de reputatie van ons land.

"De federale regering wenst eraan te herinneren dat België een democratie is die stoelt op fundamentele vrijheden, waaronder de vrijheid van meningsuiting. Deze fundamentele waarde impliceert onder meer de vrijheid om te bekritiseren, te blasfemeren en te karikaturiseren. De regering erkent ook dat carnaval van oudsher een cultureel feest is dat al eeuwenlang een katalyserende sociale functie heeft in onze samenleving.

"Deze vrijheid evolueert binnen een specifiek wettelijk kader dat tot doel heeft individuen te beschermen tegen racisme, antisemitisme en andere vormen van discriminatie op basis van criteria zoals geslacht, leeftijd of seksuele geaardheid. België is een rechtsstaat. Het komt dus de bevoegde instellingen en Justitie toe om te bepalen of de gebeurtenissen die tijdens het carnaval hebben plaatsgevonden, in strijd zijn met de wet.

"Het gebruik van referenties en stereotypen die gemeenschappen en bevolkingsgroepen stigmatiseren op basis van hun afkomst, leidt tot verdeeldheid. Het brengt het samenleven in gevaar. Zeker als het gaat om bewuste en herhaalde acties. Ons land gaat er prat op dit soort mistoestanden te blijven bestrijden. De federale overheid is hier elke dag mee bezig. Dit is trouwens ook de essentie van de interministeriële conferentie tegen racisme die deze week is opgezet.

"De federale regering roept op tot dialoog en empathie tussen mensen en vraagt alle belanghebbenden hun verantwoordelijkheid te nemen."