Vicepresident Kamala Harris heeft twee nieuwe Democratische senatoren ingezworen uit de staat Georgia: Jon Ossoff en Raphael Warnock. Ossoff en Warnock versloegen hun Republikeinse tegenstanders met een kleine voorsprong bij de verkiezingen op 5 januari in Georgia. Die staat stemt gewoonlijk Republikeins.

Harris heeft ook de man die door de gouverneur van Californië is gekozen om haar senaatszetel in te nemen ingezworen. Die plaats was vrijgekomen nu ze de eed heeft afgelegd als vicepresident. Alex Padilla is de eerste Latijns-Amerikaanse senator uit de staat.

De Democraten hebben nu voor het eerst sinds 2014 heel het Congres en het Witte Huis in handen. Ze verloren in de tweede helft van de tweede ambtstermijn van Barack Obama hun vorige meerderheid in de Senaat. Zowel de democraten als de republikeinen hebben nu elk 50 zetels in de senaat, maar Harris geeft als vicepresident de doorslag.

De Democraat Chuck Schumer wordt de meerderheidsleider in de Senaat, Mitch McConnell de Republikeinse minderheidsleider. Schumer zei woensdag na de eedaflegging van de nieuwe senatoren dat het land nu "een bladzijde omdraait naar een nieuw hoofdstuk in de geschiedenis van onze democratie, en ik heb veel hoop".

McConnell en Schumer hebben al afgesproken dat de Senaat de komende jaren georganiseerd zal worden op basis van een eerlijke verdeling, meldde CNN eerder. De Democraten krijgen het voorzitterschap over de commissies, maar beide partijen zullen evenveel leden hebben in die commissies. De Senaat moet zelf nog akkoord gaan met de plannen. In 2001, toen de verhouding ook al 50-50 was, werd er een soortgelijk pact gesloten.

Kersvers Amerikaans president Joe Biden en first lady dr. Jill Biden zijn aangekomen in het Witte Huis. De laatste hondertal meter legde de volledige 'first family' te voet af door de straten van Washington. Door de coronapandemie én de extreme veiligheidsmaatregelen stonden geen supporters langs de kant van de weg, maar wel een militaire erehaag. 

Ook vicepresident Kamala Harris en haar echtgenoot Douglas Emhoff zijn intussen gearriveerd aan het Witte Huis. Voor haar is het Witte Huis nieuw, in tegenstelling tot Biden die als adjunct van Barack Obama er acht jaar heeft gewerkt.

Volgens CNN zal Biden omstreeks 23.15 uur Belgische tijd de eerste decreten van zijn presidentschap ondertekenen, zeventien in totaal. Hij wil meteen aan het werk met het terugdringen van de coronapandemie en met een omvangrijk steunpakket voor Amerikaanse bedrijven en huishoudens. Ook zal hij een aantal beleidsmaatregelen van zijn Republikeinse voorganger Donald Trump meteen terugdraaien of stopzetten, waaronder de bouw van de muur met Mexico en de beslissing om uit het klimaatverdrag van Parijs te stappen.

Herbekijk hier de aankomst van president Biden aan het Witte Huis.

De afwezigheid van Donald Trump bij de beëdiging van zijn opvolger zorgde vandaag ook voor een probleem met de overdracht van de nucleaire codes. De koffer waarmee overal groen licht kan worden gegeven voor een aanval met kernwapens moet constant in de buurt van de president zijn. Daarom moest volgens NBC News een speciale procedure worden bedacht.

Trump vertrok voor de beëdiging van Biden naar Florida en de koffer, die bekendstaat als "nuclear football', ging mee. Die koffer wordt normaliter overgedragen bij de beëdiging van de nieuwe president, maar dat was nu onmogelijk. Daarom was volgens een bron van NBC geregeld dat de Democraat een ander exemplaar zou ontvangen. Die zou dan op het middaguur worden geactiveerd.

De autoriteiten hebben niet bevestigd dat het inderdaad zo is geregeld, omdat het gaat om een veiligheidskwestie.

Ook politici uit de Republikeinse Partij van Donald Trump hebben positief gereageerd op de toespraak van Joe Biden. Senator en voormalig presidentskandidaat Mitt Romney, die bekendstaat als criticus van zijn partijgenoot Trump, sprak volgens CNN over een "erg krachtige" speech.

Biden pleitte in zijn toespraak voor eenheid. Dat leverde hem een compliment op van de als gematigd bekendstaande senator Susan Collins. Ze omschreef de toespraak als een "oproep voor ons om samen te komen en elkaar niet langer te zien als tegenstanders, maar als mede-Amerikanen". Ze zei bereid te zijn samen te werken met Biden om "gezamenlijke doelen" te bereiken.

De nieuwe president kan dergelijke steun goed gebruiken. Op dit moment heeft geen van de partijen een meerderheid in de Senaat. Dat betekent feitelijk dat de Democraten daar de dominante partij zijn, omdat vicepresident Kamala Harris de beslissende stem heeft als de stemmen staken. Biden heeft echter weinig speelruimte.

Ook de Republikeinse senatoren Lisa Murkowski en Pat Toomey prezen de speech. Toomey zei positief te zijn over "de oproep van president Biden tot nationale eenheid, en zijn belofte aan degenen die hem niet steunden dat hij toch een president zal zijn voor alle Amerikanen".

Democraat Joe Biden heeft zopas de eed afgelegd als 46e president van de Verenigde Staten. Biden legde tijdens een ceremonie aan het Capitool de eed af bij John Roberts, rechter in het Hooggerechtshof. Zijn vrouw, Jill Biden, hield de bijbel vast toen hij de eed aflegde. Deze bijbel is al in het bezit van de familie Biden sinds 1893, en werd ook gebruikt toen hij werd ingezworen als vicepresident.

"Dit is de dag van Amerika. Vandaag vieren we niet de overwinning van een kandidaat, maar die van de democratie", speecht de kersverse Amerikaanse president. "Op deze heilige grond, waar slechts een aantal dagen geleden de fundamenten van het Capitool door elkaar werden geschud door geweld, komen we samen als één natie, onder God, onverdeelbaar, voor een vreedzame overdracht van de macht, zoals we dat al meer dan twee eeuwen doen." 

Biden noemt het zijn belangrijkste doel om Amerika en de Amerikanen terug te verenigen: "En ik vraag iedere Amerikaan om mee te werken". Hij beloofde de strijd aan te gaan tegen het extremisme en racisme en eenheid te smeden in het tot op het bot verdeelde land. "We zullen het extremisme tegemoet treden en verslaan." Zonder te refereren aan zijn voorganger Trump beloofde hij ook de strijd aan te binden met valse feiten.

Biden zei ook dat de Verenigde Staten veel te doen hebben in "deze winter van gevaar". "We moeten deze onbeschaafde oorlog tussen rood en blauw, tussen stad en platteland, tussen conservatief en liberaal beëindigen. We kunnen dit, als we onze ziel openen in plaats van ons hart te verharden, als we tolerantie en nederigheid tonen, en als we bereid zijn om ons te verplaatsen in andermans schoenen, zoals mijn moeder dat zei", aldus Biden. 

Herbekijk de eedaflegging hier.