Marc Noppen, CEO van het UZ Brussel, is verwonderd over de versoepelingen die het Overlegcomité heeft aangekondigd, nu de bezettingsgraad van de afdelingen intensieve zorg nog zo hoog ligt. "Dat lijkt me dansen op een slappe koord", zegt de CEO. "Ik heb de indruk dat een berekend risico wordt genomen, en dat er gerekend wordt op de vaccinatie."

"Het is in deze pandemie nog niet eerder gebeurd dat er versoepeld wordt terwijl de cijfers nog op zo'n hoog plateau zitten", zegt Noppen. "Dat was niet zo in de eerste golf en ook niet in de tweede golf, en nu zijn we nog nauwelijks aan het zakken in de derde golf. Ik begrijp dat de druk vanuit de maatschappij hoog was, maar het is gedurfd om nu al een hele sequentie van opeenvolgende versoepelingen aan te kondigen."

Ook de volgorde van de versoepelingen trekt de aandacht van de CEO: "Ik had eerder verwacht dat de eerste versoepelingen zouden gaan over zaken die zich in de buitenlucht afspelen, waar het besmettingsrisico kleiner is. Nu wordt er gekozen om eerst te versoepelen in gesloten ruimtes zoals scholen, winkels en kappers."

Noppen verwacht dan ook stijgende besmettingscijfers in de komende weken, terwijl de IZ-afdelingen al voor de helft ingenomen zijn door Covid-patiënten. "Dat gaat sowieso een impact hebben op de niet-Covid-zorg", gaat de CEO verder. "De helft van alle noodzakelijke ingrepen moet uitgesteld worden."

"Wat me ook de wenkbrauwen doet fronsen, is dat er nog helemaal niet geïnvesteerd is in een betere ventilatie van bijvoorbeeld de scholen", klinkt het nog. "Daar vinden nochtans ook besmettingen plaats. Duitsland, Nederland en zelfs Wallonië doen investeringen op dat vlak, Vlaanderen is daar voorlopig nul euro naartoe gegaan. Alleen al een CO2-meter in elk klaslokaal zou een verschil kunnen maken." 

"Er is een evenwicht gezocht, tussen enerzijds het verlangen van heel veel mensen om terug aan de slag te gaan, en langs de andere kant de voorwaarden voor een veilige samenleving", legt minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) uit bij VTM Nieuws. De minister heeft dan ook geen begrip voor burgemeester van Middelkerke Jean-Marie Dedecker die aangeeft de terrassen in zijn gemeente te laten heropenen op 1 mei. "Het is samen uit, samen thuis", klinkt het. 

Vandenbroucke erkent dat het Overlegcomité een risico heeft genomen door een hele reeks versoepelingen in één keer aan te kondigen, maar wijst op het voorwaardelijk karakter van deze beslissingen. Toch weigert hij een exact cijfer te noemen waar we moeten naar streven om de versoepelingen op 8 mei te kunnen laten doorgaan. "We willen ons niet vastpinnen op een precies cijfer. De situatie in de ziekenhuizen moet beter, anders komen de versoepelingen er niet", klinkt het. Wat de versoepelingen in juni betreft, daarvoor noemt de minister het streven naar minder dan 500 patiënten op intensieve zorg. "En dat cijfer moet dalende zijn." 

Herbekijk het gesprek met minister Vandenbroucke hier. 

"Ik vraag me af of dit niet voorbarig is en of er niet te veel druk is gelegd op de verschillende regeringen", zegt socioloog Ignace Glorieux (VUB) over de aangekondigde versoepelingen. "De cijfers, zeker van de bezettingen van de intensieve zorg, zijn nog hoog. Ik betreur dat er niet meer is ingezet op de motivatie van de mensen."

"Ik begrijp wel dat iedereen smeekt om perspectief maar dit is nu eenmaal geen exacte wetenschap", zegt Glorieux. "We kunnen geen voorspellingen doen want we weten niet hoe het virus zich gaat gedragen. De vaccins die er nu zijn, beschermen ook niet tegen verdere besmettingen, en de vaccinatiecampagne loopt ook tergend traag."

Bij het ritme van de vaccinaties kunnen volgens de socioloog zeker vragen gesteld worden, maar verder zal de evolutie van de pandemie vooral afhangen van de manier waarop de regels worden nageleefd, klinkt het: "Als dat is zoals in de zomer van vorig jaar gaat het fout lopen. Er waren heel wat horecazaken die zich aan de regels hielden, maar je zag helaas ook veel terrassen waar dat niet het geval was."

"Vanuit het perspectief van de horeca begrijp ik dit zeker, die mensen staat het water aan de lippen", gaat Glorieux verder. "Maar vanuit het perspectief van de brede bevolking veel minder. Dat gevoel van 'het heeft allemaal lang genoeg geduurd, we zijn nu al lang genoeg gestraft, het moet nu maar eens gedaan zijn', dat is fout."

De socioloog stelt zich ook vragen bij de houding van de politici van de voorbije dagen: "Aankondigingen vooraf, of het stellen van bepaalde eisen voor het begin van het Overlegcomité, lijkt me niet zo slim. Ik vraag me af of ze zich niet te veel onder druk hebben laten zetten."

Vanuit de gezondheidssector heerst er nog steeds bezorgdheid over de aanhoudende hoge cijfers op de afdelingen intensieve zorg, zegt biostatisticus Geert Molenberghs (KU Leuven/UHasselt). "Het blijft een onzekere toestand. We houden ons hart vast, maar ik heb begrip voor het politieke evenwicht dat gevonden moet worden tussen de verschillende spanningen en sectoren."

Of de voorzichtige versoepeling een goed evenwicht inhoudt tussen een daling van de ziekenhuisopnames en mentaal welzijn, moeten we bekijken op basis van de cijfers, zegt de biostatisticus. "Of de daling in het aantal besmettingen die zich nu aan het voltrekken is, een structurele daling is, valt nog moeilijk te zeggen. Er is de voorbije weken minder getest, en dat geeft een ander beeld. Als er weer meer getest gaat worden, kunnen we meer duidelijkheid zien. We moeten het echt goed opvolgen de komende week."

"Het buitenverhaal gaat zuurstof geven aan mensen, maar we moeten nog even volhouden nu", vervolgt Molenberghs. "Ik durf niet uitsluiten dat de cijfers nog iets gaan stijgen, maar ik hoop dat een structurele daling wordt ingezet. Wat wel positief is, is dat het aantal vaccinaties sterk aan het toenemen is. Maar ook in dat opzicht is het belangrijk erop te wijzen dat het nog even gaat duren alvorens de bezettingsgraad in de ziekenhuizen structureel gaat dalen. In Israël zagen we dat ook pas na een bepaalde termijn gebeuren."

Infectiologe en voorzitster van de GEMS-expertenraad Erika Vlieghe (UZA) reageert net als viroloog Marc Van Ranst bezorgd op de versoepelingen waarover het overlegcomité woensdag heeft beslist. "De ziekenhuizen liggen tot de nok toe gevuld, daar is op dit moment geen enkele buffer."

Vlieghe begrijpt naar eigen zeggen dat de vraag naar versoepelingen groot is, maar wijst erop dat de besmettings- en ziekenhuiscijfers op dit moment niet geruststellend zijn. "We moeten beseffen dat de situatie nog steeds heel precair is."

De infectiologe is wel tevreden dat aan de versoepelingen voorwaarden werden gekoppeld op het vlak van vaccinatiegraad en de bezetting op intensieve zorg, al mochten die parameters wat strakker gedefinieerd worden. "Het is belangrijk dat er toch enige koppeling is", klinkt het. "Laat ons hopen dat het target van zeven op de tien 65-plussers met de eerste vaccinatie tegen 8 mei gehaald is. We moeten de situatie in de ziekenhuizen ook zeer nauw in het oog houden."